اطلاعات کلی
بیماری های تنفسی را می توان از جمله مشکلات رایج در میان انواع پرندگان دانست. این بیماری ها می توانند علل مختلفی داشته باشند، تشخیص زود هنگام توسط دامپزشک و درمان مناسب برای جلوگیری از شدید شدن این نوع بیماری ضروری است.
برخی از علل بیماری های تنفسی در پرندگان خانگی
تغذیه از رژیم غذایی که فقط شامل دانه باشد، موضوعی شایع در میان بسیاری از پرندگان با مشکلات تنفسی است. از آنجا که دانه ها حاوی مقدار بسیار کمی ویتامین A هستند و ویتامین A نیز برای رشد عادی اپیتلیوم (بافت پوششی) ضروری است. کمبود ویتامین A باعث غیرعادی شدن بافت پوششی در دستگاه تنفسی می شود و زمانی که اپیتلیوم غیر طبیعی است به راحتی توسط میکروارگانیسم ها مورد حمله قرار می گیرد. بسیاری از میکروارگانیسم ها که شایع ترین آنها باکتری ها هستند، می توانند سیستم تنفسی پرندگان را آلوده کنند. با این حال ویروس ها، قارچ ها، انگل، تومور، باکتری های مایکوپلاسما و به خصوص کالمیدوفیلیا ( باعث ایجاد کلامیدیوزیس در پرندگان می شود) نیز می توانند باعث عفونت های تنفسی در پرندگان شوند. گاهی اوقات از کار افتادن یک عضو باعث ایجاد نشانه هایی شبیه عفونت تنفسی می شود (مثل تنگی نفس) در حالی که عفونتی ایجاد نشده است و باید به این مورد هم توجه داشت. به ندرت، آلرژی به مواد حساسیت زا در محیط زیست هم ممکن است باعث ایجاد نشانه های بیماری تنفسی مانند عطسه، در پرندگان شود. قرار گرفتن در معرض سموم محیطی مانند دود سیگار و اسپری های آئروسل نیز می تواند باعث ایجاد این بیماری ها در پرندگان شوند.
آیا بعضی از عوامل بیماری در برخی از گونه های خاص شایع تر است؟
بله، و این یکی از دلایلی است که شما باید حتماً در صورت مشاهده علائم بیماری در پرنده خود به یک دامپزشک آگاه درضمینه پرندگان خانگی مراجعه کنید. به عنوان مثال، درمرغ عشق و طوطی کوکاتیل (عروس هلندی) اغلب باکتری های مایکوپلاسما و یا کالمیدوفیلیا باعث عفونت های تنفسی می شوند، در حالی که در طوطی آمازون ممکن است عفونت باکتریایی گرم منفی باعث ایجاد مشکل شود، همینطور در طوطی خاکستری آفریقایی (کاسکو) ممکن است عفونت قارچی مشکل زا شود در حالی که فنچ و قناری ممکن است کنه کیسه هوایی داشته باشند!
آیا درست است که جریان هوا می تواند باعث سرماخوردگی پرنده شود ؟
نه، این فقط یک افسانه است. با این حال کار درستی نیست که یک پرنده در معرض جریان هوای ثابت و مستقیم (بیش از حد گرم یا خیلی سرد) قرار گیرد، باید در نظر داشت که بیماری های تنفسی فقط به خاطر یک جریان هوا ایجاد نمی شوند.
برخی از نشانه های بیماری تنفسی در پرندگان
پرندگان ممکن است علائم بالینی مختلفی نشان دهند به عنوان مثال، برخی از پرندگان با عفونت نای و یا ریه و کیسه های هوایی ممکن است چیزی بیش از یک تغییر صدا نشان ندهند. برخی از پرندگان مبتلا به اختلالات تنفسی چشمانی مرطوب و اشک آلود خواهند داشت، بعضی دیگر نیز عطسه، خس خس، سرفه و ترشحات بینی. برخی پرندگان نیز فقط ژولیده به نظرمی رسند و بیشتر اوقات چشمان خود را بسته نگه می دارند.
با این همه علل مختلف بیماری های تنفسی، دامپزشک چگونه مشکل پرنده را تشخیص می دهد؟
سابقه ای از پرنده، که شما درطول معاینه فیزیکی به دامپزشک ارائه می دهید بسیار مهم است. علاوه بر این، دامپزشک تست های آزمایشگاهی بسیاری در دسترس دارد. معمولا رنگ آمیزی گرم و تست های خاص دیگر برای تشخیص باکتری ها بر روی یک نمونه از ترشحات گلو و یا مدفوع پرنده انجام می شود. رادیوگرافی (اشعه X) از ریه پرنده و کیسه های هوایی نیز می تواند اطلاعاتی در راستای تشخیص بیماری در اختیار دامپزشک قرار دهد. ازآنجا که کلامیدیوزیس درمیان پرندگان بیشتر شایع است، دامپزشک ممکن است لازم بداند خون را برای عفونت تست کند .
آیا ممکن است پرنده خود را در خانه با داروهایی که در فروشگاه های حیوانات خانگی موجود است، درمان کنیم؟
قطعا نه! اولاً، چگونه کارمند یک فروشگاه حیوانات خانگی که یک دامپزشک نیست و هیچ گونه آموزش پزشکی ندیده است، به درستی مشکل پرنده شما را حتی بدون دیدن پرنده تشخیص دهد. دوماً، بسیاری از آنتی بیوتیک هایی در فروشگاهای حیوانات خانگی به فروش می رسند، روی بسیاری از عوامل بیماری زا سیستم تنفسی پرندگان، بی اثر هستند. اگر هم عفونت تنفسی باکتریایی نباشد، هیچ آنتی بیوتیکی موثرنخواهد بود. برای جلوگیری از تأخیر در تشخیص و درمان مناسب پرنده خود، درصورت مشاهده اولین نشانه های بیماری و مشکلات تنفسی به دامپزشک مراجعه کنید .
چگونه بیماری تنفسی در پرندگان درمان می شود؟
هنگامی که تشخیص صحیح داده شد، در صورتی که مشکل یک عفونت باکتریایی باشد دامپزشک ممکن است یک دوره آنتی بیوتیک را برای پرنده تجویز کند. معمولاً داروهای ضد قارچی در موارد بیماری های قارچی مانند آسپرژیلوس و داروهای ضد انگلی خوراکی یا تزریقی درموارد بیماری ها انگلی تجویز می شود. درصورتی که کمبود ویتامین A علت بیماری باشد، رژیم نامناسب باید به آرامی اصلاح و با نظر دامپزشک از مکمل ویتامین استفاده شود. در مواردی که بیماری شدید است پرندگان بستری می شوند و درصورت نیاز از داروهای تزریقی و آئروسل و مایعات وریدی استفاده خواهد شد.
