حتما همه علاقه مندان به پرندگان سخنگو دو گونه بازر و شناخته شده طوطی ها که شاید با گفتن کلمه طوطی تصویرشان در ذهنمان مجسم شود را میشناسند. درست حدس زدید! طوطی ملنگو و شاه طوطی انقدر رایج و در دسترس هستند که همه انها را میشناسند و حتی کمتر پرنده فروشی را خواهید دید که این گونه از طوطی ها را نداشته باشد. حال سوال اینحاست این طوطی ها چگونه و چرا اینقدر رایج هستند. ایا تکثیر ساده ای دارند و پرنده ها بومی هستند؟ ایا میتوان انها را تکثیر نمود، روش تکثیر این گونه چگونه است؟ در صورتی که تمایل دارید جواب سوالات فوق را بیابید با ادامه متن همراه باشید
شناخت طوطی های اسکندر
دو گونه از طوطی های سبز شناخته شده و محبوب کشور عزیزمان طوطی بزرگ و کوچک اسکندر نام دارد که اولی را شاه طوطی یا طوطی بزرگ اسکندر مینامیم و دیگری را ملنگو یا طوطی کوچک اسکندر نام گذاری کرده ایم. دو نام ملنگو و شاه طوطی بین تمام پرنده فروش ها و علاقه مندان به طوطی ها در ایران کاملا شناخته شده است گرچه در زبان های دیگر این دو گونه را به نام های دیگری میشناسند. به طور مثال در زبان انگلیسی به شاه طوطی “پاراکیت اسکندر” گفته میشود یا همین گونه در زبان فرانسوی “پروچ الکساندر” نامیده شده است. در هر صورت ما در ایران این گونه ها را به نام شاه طوطی و طوطی ملنگو میشناسیم و اعتقادی به تغیر نام انها نیز نداریم. محبوبیت این دو گونه از طوطی ها فقط به کشور ما ختم نمیشود و در سرتاسر جهان این دو گونه به عنوان نماد طوطی ها شناخته میشوند. تاریخچه شناخت و اولین پرورش ها و حتی تقلید صدا در این طوطی پیشینه ای طولانی دارد و برخی محققان بر این عقیده هستند که اولین طوطی سبز سه هزار سال قبل در هندوستان توسط اشرافیان و پادشاهان اهلی و پرورش یافته است و پس از ان اسکندر مقدونی که هند را در تصرف خود قرار داده بود با این طوطی اشنا و به ان علاقه مند شده است و سپس جانشینان اسکندر مقدونی این پرنده را به یونان امروزی برده و به اروپاییان به نام طوطی اسکندر معرفی کردند، رومی ها نیز دومین کشور اروپایی بودند که به پرورش طوطی سبز(عموما شاه طوطی) پرداختند و امروزه نیز به صورت گسترده در سرتاسر اروپا این طوطی ها شناخته شده و پرورش میابند. ورود شاه طوطی و طوطی ملنگو در ایران نیز پیشینه ای طولانی دارد و بسیاری از بازرگانان ایرانی که به هند برای تجارت سفر میکردند طوطی ملنگو یا شاه طوطی را به عنوان هدیه برای خانواده یا بزرگان شهر میاوردند. بصورت گستره تر و عمومی تر نیز در اوایل حکومت پهلوی تعداد زیادی طوطی سبز(شاه طوطی و ملنگو) توسط برخی افراد مقام بالا به کشور وارد شدند و در برخی از باغ های تهران و برخی از نقاط سرسبز شهرهای بزرگ ایران آزاد شدند تا به زاد و ولد بپردازند و به همین علت نیز امروزه در بسیاری از نقاط سرسبز کشور میتوان طوطی های سبز را به صورت وحشی یافت. حتی بسیاری از گونه های دیگر طوطی سبز که عموما در طبیعت کمتر میتوان انها را یافت به کشور وارد شده و در باغ وحش ها به نمایش گذاشته میشوند یا در پرنده فروشی ها برای فروش ارائه میشوند. میتوان گونه هایی مانند ملنگو سفید هندی، ملنگو خاکستری و ملنگو آبی هندی، ملنگو افریقایی و …. را نام برد که اکثرا وارداتی هستند و یا با تکثیرهای ژنتیکی به وجود آمده اند.
تکثیر و تولید مثل طوطی های ملنگو و شاه طوطی
متاسفانه با وجود اینکه بسیاری از طوطی های سبز به صورت بومی پرورش میابند و برای فروش عرضه میشوند هنوز بخش اعظمی از طوطی های سبز عرضه شده وارداتیند و تنها افراد کمی طوطی اسکندر را به صورت تخصصی در کشور پرورش میدهند و بازار با این پرورش و تکثیر جزءی نمیتواند نیازها را تامین کند و تجار این بازار مجبور به واردات یا بهتر بگوییم قاچاق این پرنده از مرزهای شرقی کشور شده اند زیرا در حال حاضر واردات قانونی آن از کشور هند و پاکستان به کشور ممنوع میباشد. حتی در پاکستان و هندوستان که از قطب های عرضه طوطی های سبز به شمار میروند صادرات شاه طوطی برای مدتی با شرایط خاص امکان پذیر بوده است زیرا بسیاری از پرندگان قابل عرضه از محیط طبیعی صید میشوند و این شکارهای بیرویه از محیط های طبیعی شاه طوطی را در معرض انقراض قرار داده است و به همین دلیل خرید و فروش و صادرات آن در این کشورها با شرایط خاص یا سختی امکان پذیر است گرچه در نهایت عرضه کنندگان قاچاق همیشه در خدمت بازار هستند. شاید دلایل قانع کننده ای نیز وجود داشته باشد که نمیتوان در مورد تکثیر و تولید مثل این گونه از طوطی ها به راحتی صحبت کرد و توقع داشت نیاز بازار با پرورش مصنوعی تامین شود. تکثیر این گونه از طوطی سانان مانند مرغ عشق نیست که نیاز به تجهیزات یا فضای زیادی نداشته باشد. مطمئنا تکثیر و تولید مثل طوطی ملنگو و شاه طوطی(حتی گونه های کاملا بومی) چندان ساده نیست و تنها افراد کمی در اسارت با تجهیزات و فضای کم موفق به تکثیر این گونه از طوطی ها خواهند شد. به هر حال سعی شده در ادامه کلیات و روش تکثیر شاه طوطی و ملنگو که تکثیری همانند یکدیگر دارند آموزش داده شود تا شاید کمکی هر چند کوچک به علاقه مندان به تکثیر این گونه از طوطی ها کرده باشیم گرچه در نهایت میدانیم کمکی به بازار خرید و فروش این طوطی در کشور نخواهد شد و همچنیان ورود و فروش قاچاق پرندگان زینتی به کشور طبق روال سابق باقی خواهد ماند
تجهیزات برای تکثیر
اولین قدم برای تکثیر طوطی های اسکندر فضای نگهداری آنهاست،هر قدر فضای تکثیر بزرگتر باشد امکان موفقیت شما در امر تولید مثل بیشتر و بیشتر خواهد شد.
البته این گفته به این معنا نیست که این دسته از طوطی ها در قفس قابل تکثیر نیستند، باید توجه داشته باشید که تکثیر در قفس و امکان جوجه کشی در محیط کوچک در صورتی امکان پذیر است که یک جفت مولد با سابقه جوجه دهی و از فرد مطمئن تهیه کنید.
در صورتی که خود شما قرار است یک قفس درست کنید باید در نظر داشته باشید که طوطی های سبز منقار قدرت مندی دارند و ممکن است هر شیعی را بجوند، به همین منظور باید از توری ها و ابزار های اتصال دهنده ای برای ساخت مکان مورد نظر کمک بگیرید که به راحتی قابل جویده شدن و خراب شدن نباشند.
با وجود اینکه طوطی های سبز به شرایط اب و هوایی حساس نیستند و یکی از پرندگانی هستند که به سرعت به شرایط اب و هوایی هر منطقه خو میگیرند با این حال وزش باد سرد در فصل پاییز و زمستان را تحمل نخواهند کرد. در نقاط بالایی پاسیو حتما از چوب های قطور و طبیعی درختان مانند درخت بید یا حتی کاج برای نشیمن طوطی ها استفاده میشود. قائده خاصی برای قرار دادن چوب ها وجود ندارد و میتوان از کف پاسیو تا نقاط بالایی پاسیو میله های نشیمن طبیعی را قرار داد. طوطی های سبز برای نشیمن و استراحت بیشتر بالاترین سطح نسبت به زمین را انتخاب میکنند. باید سعی شود میله های نشیمن در پرش ها یا پروازهای کوتاه طوطی ها اختلالی به وجود نیاورد و به اندازه کافی و به تعداد طوطی ها میله نشیمن گاه در نظر گرفته شود. استفاده از چوب های زنده و باریک تر و حتی سرسبز(با برگ) در بین میله های نشیمن میتواند ایده خوبی برای طبیعی سازی محیط باشد. این چوب های باریک توسط طوطی ها جویده خواهند شد و میتوان انها را پس از مدتی جایگزین نمود. کف پاسیو را نیز میتوان با پوشش ماسه تصفیه شده پوشاند. این عمل میتواند جمع اوری فضله ها را با بیلچه های کوچک ساده نماید و همچنین امکان جولان و جویدن ماسه ها را برای طوطی ها محیا کند. گرچه بسیاری نیز بر این عقیده هستند که اگر کف پاسیو یا محل نگهداری سنگ فرش شود و فضله ها را بتوان با کاردک جدا نمود عمل پاکسازی ساده تر خواهد شد. به هر حال تصمیم در این باره به عهده نگهدارنده میباشد و منعی در استفاده از هر کدام از روش ها وجود ندارد. ظروف تغذیه و اب اشامیدنی به تعداد کافی و همیشه در دسترس در محل نگهداری طوطی ها اجباریست. ایجاد فضا یا ظروف استحمام برای فصل گرما و حمام دادن طوطی ها نیز میتواند ایده خوبی به شمار رود گرچه فضا سازی و ایجاد این ایده کمی مشکل به نظر میرسد. حتی المقدور از ورود جوندگان به داخل پاسیو جلوگیری شود و از طرفی باید از نزدیک شدن پرندگان وحشی به پاسیو به دلیل انتقال بیماری ها جلوگیری به عمل آید.
نحوه جفتیابی طوطی های سبز
این قاعده در اغلب طوطی سانان یکسان است، طوطی ها جفتشان را خود انتخاب می کنند و نمیتوان مانند قناری و یا انواع فنچ یک نر و یک ماده را در کنار هم مدتی قرار داد و پس از گذشت اندک زمانی به راحتی آنها را جفت انداخت؛
اگر جفتیابی از توی تعدادی طوطی صورت پذیرد زمان انتظار را کمتر میکند،بارها در مطالب خصوصی و نشستهای دوستانه گفته ام که شما یا باید هزینه بیشتر بپردازید و جفت مولد تهیه کنید و یا باید زمان بگذارید و با تعویض نر و ماده ها یک جفت مناسب پیدا کنید.
البته دوستانی که قصد تکثیر گله ای که توصیه من هم هست را دارند لازم هست که چندین نر و ماده تهیه کرده و در یک پاسیو رها سازی کنند، در حالت کلی مانند عروس هلندی و طوطی برزیلی جفتیابی طوطی ملنگو و شاه طوطی دیر تر اتفاق می افتد و باید زمان زیاد تری را برای این پرندگان صرف کنید.
این دسته از طوطی سانان در سال به طور متوسط دو بار تولید مثل میکنند و ملنگو هر بار ۳ یا ۴ جوجه و شاه طوطی ۲ تا ۳ جوجه خواهند داد؛
قطعاً آماری که بنده بیان میکنم صد در صد نیست و برخی گونه ها کمتر یا بیشتر از این موارد هم دست به تولید مثل میزنند، اما چیزی که بیان میشود اغلب طوطی های سبز را شامل میشود.
در آخر باید بگویم که این دسته از پرندگان در سن ۳۶ ماهگی به بلوغ میرسند و باید دقت کنید که پس از جفت اندازی در پاسیو یا قفس نزاع خونین هم در نگیرد پس مراقبت های لازم را در نظر داشته باشید.
